#2 Net als in de film: de derde akte

Het lijkt wel een rage. Net nu ik me begin bezig te houden met dit onderwerp, zie ik overal artikelen, boeken, websites, films verschijnen over The Third Act. De derde akte in je leven. En hoe je die kan beleven (al dan niet komisch zoals in de Belgische documentaire The Third Act van Lotte Stoops & Mieke Struyve). Of hoe je die zelf actief kunt vormgeven zoals met hulp van Diana Dunbar via thirdactquest. Jane Fonda met haar TEDX verhaal was mijn eerste inspiratiebron. Binnen onze generatie zijn 30 jaren toegevoegd aan onze levensverwachting — en deze jaren zijn niet slechts een voetnoot of een vervalfase. Jane Fonda vertelt hoe we kunnen denken over deze nieuwe episode in onze levens.

De term ‘derde akte’ komt uit de film- en theaterwereld. Om de kijker mee te slepen zijn  dramatische verhalen vaak opgebouwd in drie akten. .Een proloog waarin de karakters en setting geschilderd worden, en de queeste geïntroduceerd. Daarna ontvouwt zich het echte verhaal, de tweede acte, waarin de hoofdpersoon op zoek gaat naar iets of iemand, of verwikkeld raakt in een conflict . Deel drie is dan de ontknoping, waarin alle lijntjes samenkomen en uitgerafeld worden. Niet alleen wordt de boef gevangen of de grote liefde al dan niet beantwoord, in de derde akte wordt ook de betekenis duidelijk van het hele verhaal en valt alles op zijn plaats. Zonder derde akte geen verhaal. Dan blijven het losse eindjes. Zo is het ook met de derde fase in je leven. Na meisje en jonge vrouw heb je zeker dertig jaar de rol van moeder en dan breekt rond je zestigste de tijd van de grootmoeders aan.

En net als met alle verhalen is het met de third act vanuit welk perspectief je er naar kijkt: is de derde akte het laatste hoofdstuk, het begin van het einde? Gaat het over afscheid nemen en je voorbereiden op tenslotte de dood? Of gaat het juist over het mooiste slotakkoord dat je kunt bedenken, namelijk de resolution, het moment waarop alle elementen uit je levensverhaal tot ontknoping komen?

Dat is de queeste van deze eigentijdse bijna zestigjarige Hamlet: to be or not to be? Is het een begin? Of juist een einde?

De vraag over de invulling van de derde akte is actueel omdat we tegenwoordig zoveel langer leven in het Westen. Vroeger was het alleen een kwestie van overleven. Mooi als je je 60^ste haalde in redelijke gezondheid en je gezin goed had afgeleverd. Nu hebben we tijd om na te denken over hoe de extra tijd zinvol te besteden.

Ik heb verschillende zingevings-experts geraadpleegd. En raad eens wat ze zeggen: ga terug naar het begin. Als je wilt weten waar je heen gaat, moet je weten waar je vandaan komt. Er is zelfs een mooi woord voor: life review. Het verhaal van je leven tot nu toe optekenen. Life review wordt gebruikt in psychotherapie, maar ook in bejaardenhuizen, omdat mensen zingeving ontlenen aan het vertellen van hun levensverhaal.

Ondertussen ervaar ik verzet in mezelf. Ik ben de afgelopen tien jaar zo uitgebreid bezig geweest met persoonlijke groei en het (her)vinden van mijn essentie, dat ik eigenlijk helemaal geen zin meer heb om terug te kijken. Ik wil juist vooruit. Naar buiten. Aan de slag met mijn journalistieke project!  Mmmm, mompelt de psycholoog op de bank en wrijft over zijn kin: “Weerstand is informatie. Wat is hier aan de hand? Ga eens bij jezelf te rade.”

Het is leuk bedacht al die interviews en inspiratie ophalen bij anderen. Maar op welk kantelpunt sta ik eigenlijk zelf? Welke lijnen komen er samen in mijn eigen spannende slotakte? De angst om langzaam te verdwijnen voelt eigenlijk op een dieper niveau als een angst om kleur te bekennen. Wie ben ik  echt, nu ik al die rollen van me afgeschud heb. En waar ga ik  echt voor nu er niets meer hoeft of moet. Dit is de vraag waar ik twee jaar de tijd voor heb uitgetrokken. Ik hoef het antwoord nog niet te weten. Maar een korte synopsis (de achterflap) van mijn nog te verschijnen driedelige biografie moet wel te geven zijn, zeker na al die jaren introspectie.

Eerste akte: enthousiasteling trekt de wijde wereld in

De dag dat ik op kamers mocht in Utrecht was voor mij een van de meest vrolijke dagen in mijn leven. Eindelijk doen waar ik zelf zin in had, mijn nieuwsgierigheid achterna en weg uit het kleine, keurige wereldje waarin ik was opgevoed. Op naar de grote stad. De drang om alles uit het leven te halen en de notie dat er in de wereld nog veel meer te beleven valt kwam prachtig samen in mijn huwelijk met Bas en ons leven als expatriats in Guinea Bissau, Filippijnen en Genève.

Tweede akte: stoere vrouw weet alles te combineren

Wat heel avontuurlijk begon met een romantische zwangerschap in Afrika, werd een stoere operatie om alle bordjes in de lucht te houden. De romantiek bleek hier, ondanks de vier mooie zoons die we samen kregen, niet tegen bestand. Eenmaal terug in Nederland moest er hard gewerkt worden om die lieve kerels een enigszins stabiele jeugd mee te geven. En eerlijk gezegd: ik wilde ook dat het nog een beetje leuk was. Ik ontpopte me als een superwoman die alles wist te combineren: een lieve en aandachtige moeder zijn (en kostwinner), een succesvolle interim-manager, een trouwe vriendin, dochter en zus en er tussendoor ook nog een onstuimige relatie op na houden.

Gezegend de dag dat ik in huilen uitbarstte tijdens een yogasessie in de heuvels van Hongarije. Het stoere pantser begon scheurtjes te vertonen. En ik begon een spannende ontdekkingsreis in mijzelf. Tien jaar later heb ik een mooie balans gevonden en een nieuwe liefde. Ik zit superlekker in mijn vel en  voel me verbonden met de hele wereld, ook als ik er niet letterlijk doorheen cross.

Derde akte: vrolijke heks leeft vanuit haar hart?

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Die beweeglijke nieuwsgierigheid zoekt een nieuwe uitlaatklep. Ook is er de drang om deze wereld een beetje mooier achter te laten. De wijze gebalanceerde vrouw in mij zegt: wacht eens even, waar gaat het nu echt om? Dit is het punt waarop ik nu sta. Ik hoop dat ik over dertig jaar inderdaad met de zin ‘vrolijke heks leeft vanuit haar hart’ mijn biografie kan afsluiten.

Zo’n korte terugblik doet inderdaad goed. Ik voel grote dankbaarheid voor het rijke leven dat ik al geleefd heb. Wat een mooie mensen, liefde en geluk op mijn pad.  Maar er kriebelt ook een vaag gevoel van leegte: wat valt daar nou nog aan toe te voegen?